dinsdag 23 maart 2010

Jelle Brandt Corstius – fluit nooit binnenshuis

Zo weinig geschreven wetten en regels er in Rusland zijn, zoveel ongeschreven regels en wetten. Mijn introductie van het enorme en complexe ongeschreven regelsysteem in Rusland was pijnlijk. Ik was in de stad Samara, met mijn toenmalige vriendin op bezoek bij haar omaatje (overigens is de energieprijs in Rusland zo laag dat dit omaatje de hele dag een gaspit brandend hield. Dat bespaarde lucifers).
Ik had voor de oma een grote bos rozen gekocht. Goede binnenkomer, zou je denken als Nederlander. Mooi niet dus. In de bos zaten tien rozen. Maar even aantallen bloemen gebruik je alleen voor de doden. Omaatje loste het diplomatiek op door er een roos uit te halen en aan mijn vriendin te geven.
De bloemen openden een geheime wereld van tradities en gebruiken, met als belangrijkste thema’s geld en de dood. Nooit boven de drempel de hand schudden. Een vork die van tafel valt betekent: onverwacht bezoek. Een lege fles zet je altijd op de grond. Op de doden klink je nooit met je glas. Als twee mensen dezelfde voornaam en vadersnaam hebben mag je tussen hen in gaan staan en een wens doen.
En, een hele belangrijke en bijna niet uit te rammen: binnen mag je nooit fluiten. Als je bij iemand op bezoek fluit, dan zal de gastheer al zijn geld kwijtraken. Ooit zaten wij met de tv-ploeg in een hotel in Magadan. De cameraman was in zijn hotelkamer aan het fluiten. Ogenblikkelijk klopte de receptioniste op zijn deur. Of hij alsjeblieft op wilde houden, iedereen zou zijn geld kwijtraken.
Het leek mij wel aardig iets met die tradities te doen, dus gingen wij op bezoek bij wat Russen in de stad Vologda. Ik ging ervan uit dat ik na vijf jaar toch wel alle ongeschreven regels zou weten. Maar aan tafel bij het echtpaar, met een glas zelfgestookte drank in de hand, werd mij gevraagd als laatste in het gezelschap met de vrouwen aan tafel te proosten. Want een vreemde man proost altijd het laatst. Anders is iedereen zijn geld kwijt. Logisch toch?
En ik leerde een hele mooie regel, die ze wat mij betreft in Nederland ook in mogen voeren: als je de glazen klinkt met de gast, terwijl hij nog niet het glas heeft geheven betekent dit: we hebben genoeg van je, ga weg! Ik denk niet dat ik ooit alle ongeschreven regels zal kennen, daar moet je Rus voor zijn. Het rare is: na vijf jaar wonen in Rusland heb ik het idee dat ik nog minder van het land begrijp dan toen ik er ging wonen.

In: Trouw 23/03/10

maandag 15 maart 2010

Bliksemactie Amnesty

WOMAN FORCIBLY HOSPITALIZED IN RUSSIA

Yulia Privedennaia, a civil society activist and leading member of a group whose stated aim is to promote a happier society, has been sent to a psychiatric hospital by a Moscow court. Independent psychiatrists say that there was no basis for hospitalizing her. Amnesty International believes she is detained solely for exercising her rights to free expression and association.

On 19 February, Yulia Privedennaia, a member of FAKEL-PORTOS (Formation of Altruistic Candidates for the Evolution of People - Poeticized Association for the Elaboration of a Theory of All-People's Happiness) was remanded in the Moscow Serbskii Institute for at least 30 days. She is on trial before the Moscow Regional Court. The prosecution states that she took part in beating the teenage members of the group after they allegedly broke the group's rules by drinking alcohol, that the group members were forcibly held at the premises where FAKEL- PORTOS was based, and that Yulia Privedennaia and other leaders of the organization created an illegal armed group to forcibly maintain order in the organization. Yulia Privedennaia denies all charges. The alleged victims of the beating withdrew their statements in the court saying that police had pressured them into giving statements against the group leaders.

Yulia Privedennaia has been on a police list of wanted suspects since 2000 when a criminal case against the group's leaders was opened. Although she was never in hiding and was an active member of the organization, she was only arrested in May 2008 after she had participated in demonstrations for freedom of expression, against police violence and in support of the political opposition.

In March 2009, at the request of the prosecutor, the Moscow Regional Court ordered that Yulia Privedennaia's mental health be assessed. A state-appointed committee reported to the Court on her mental health, concluding that more assessment was needed. It recommended referring her to a psychiatric hospital in Moscow for an in-patient examination. This was accepted by the Court and upheld by the Russian Supreme Court in January 2010. However, a psychiatrist who reviewed the committee's written findings for Amnesty International stated that "the recommendation for a compulsory period of in-patient examination is disproportionate.


There are no grounds to suspect a serious disorder or any 'dangerousness' in relation to her psychiatric state." This supports an earlier conclusion by an independent psychiatrist that the committee's recommendations "are not scientifically supported".

ACHTERGRONDINFORMATIE

In 2000, four leaders of FAKEL-PORTOS were arrested. They were charged with "organization of or participation in an illegal armed group", "organization of a group activity which involves violence or incitement to unlawful actions", "unlawful deprivation of liberty by an organized group" and "causing physical or moral suffering to another by beating or other methods" - the same charges that Yulia Privedennaia is facing. Two of the four were forcibly detained in a psychiatric hospital and two were imprisoned, even though all alleged victims of the crimes withdrew their statements in the court room saying that they had been pressured into making them by the police.

Yulia Privedennaia spent 70 days in detention after her arrest in May 2008. Initially no restraint measure was imposed on her after release. However, later the court took a written undertaking from her not to leave the place of residence. According to her lawyer, the arrest and detention were carried out with several procedural violations. There have also been several reported violations of the procedure during the trial.


AANBEVOLEN ACTIE: stuur een brief gebaseerd op onderstaande schrijfaanwijzingen

* Expressing concern that Yulia Privedennaia's forced hospitalization amounts to arbitrary detention;
* Urging the authorities to immediately release Yulia Privedennaia from the Moscow Serbskii Institute;
* Calling on the authorities to ensure that Yulia Privedennaia's trial conforms to international fair trial standards.


STUUR UW BRIEVEN NAAR:

Prosecutor of Moscow Region
Aleksandr M. Mokhov
Malyi Kiselnyi per., 5
Moscow GSP-6
107996 Russian Federation
Fax: +7 495 623 68 69
Aanhef: Dear Prosecutor



Prosecutor General of the Russian Federation
Yurii Ya. Chaika
Ul.Bolshaia Dmitrovka, 15a
Moscow GSP-3
125993 Russian Federation
Fax: +7 495 692 17 25
Aanhef: Dear Prosecutor General

Head of Serbskii Institute
Tatiana B. Dmitrieva
M. Kropotkinskii pereulok, 23
Moscow
119991 Russian Federation
Fax: +7 495 637 22 75 / +7 495 637 72 31
Aanhef: Dear Director


STUUR KOPIEËN NAAR:

Ombudsperson of the Russian Federation
Vladimir P. Lukin
Ul.Miasnitskaia, 47, Moscow
107048 Russian Federation
Fax: +7 495 607 74 70

De diplomatieke vertegenwoordiger van de Russische Federatie in Nederland
Zijne Excellentie Dr Roman Kolodkin
Ambassade van de Russische Federatie
Andries Bickerweg 2, 2517 JP Den Haag
Fax: 070-3617960
E-mail: ambrusnl@euronet.nl


Zend de brieven graag zo snel mogelijk. Als u brieven wilt versturen ná 7 april 2010 neemt u dan contact op met het landelijk secretariaat van Amnesty International.

dinsdag 9 maart 2010

Jelle – had beter niet kunnen feliciteren

Ik woonde nog maar net in Rusland en belandde met mijn toenmalige vriendin in een bos aan de rand van Moskou (waar ooit een verdwaalde jogger omkwam, maar dat terzijde). We wandelden zomaar wat door het bos.

Op een bepaald punt konden we naar links of naar rechts. Ik vroeg haar of zij naar links of naar rechts wilde. Zij keek mij aan alsof ik van een andere planeet kwam en antwoordde: „Dat maak jij toch uit, jij bent hier de man!”

Later die dag stonden wij in een worstenwinkel, waar een rij mijns inziens identieke worsten lag. De verkoopster vroeg welke worst wij wilden hebben.

Ik wees vol overtuiging naar de tweede worst van links en zei: „Deze worst zal het worden”, en kreeg een goedkeurende blik van mijn vriendin.

In Rusland is de emancipatiegolf nog lang niet aan wal gerold. Mijn ex-vriendin omschreef zich ooit doodserieus als een ’weak lady’, wat een gangbare term is.

Bij een ambassadediner heb ik een Russische vrouw ooit op horen merken: „Ik kan het niet zo goed samenvatten als mijn mannelijke collega, ik ben nou eenmaal van het vrouwelijke geslacht”, wat tot een schok bij de Nederlanders aan tafel leidde.

Een ander beeld dat ik nooit zal vergeten: een vrouw die voor de ingang van een winkel staat met twee tassen, geduldig wachtend tot een man de deur voor haar open zal doen.

Hoogtepunt van het jaar is 8 maart, de internationale vrouwendag die uitbundig wordt gevierd in Rusland. Iedereen krijgt vrij, en de volgende dag worden vrouwelijke collega’s overladen met bloemen en cadeaus.

Op de dag zelf is het absoluut verplicht bloemen te geven aan je geliefde. Als je dat niet doet, is je relatie voorbij.

Het is kunst de bloemen zo vroeg mogelijk te kopen. Als je dat aan het eind van de dag doet kan je hooguit een enkele verwelkte roos krijgen, waar rustig 15 euro voor wordt gevraagd. Niet voor niets heeft de bloemenveiling in Aalsmeer het nooit zo druk als rond 8 maart.

Was ik net gewend aan al die tradities, verhuis ik weer terug naar Nederland. Gisteren feliciteerde ik mijn vrouwelijke vrienden met hun feestdag.

Dat viel niet goed. Een verzameling reacties: „En alle andere dagen is het geen vrouwendag zeker?” en „Je denkt: er is een dierendag, dus moet er ook een vrouwendag zijn?” en, kort maar krachtig ”gore seksist!”.

Ik stel voor: houd de vrouwendag, en introduceer er nog een Internationale Mannendag bij. Dan is iedereen gelijk. En laten we eerlijk zijn: Nederland heeft niet genoeg feestdagen.

In: Trouw 09/03/2010

dinsdag 2 maart 2010

Jelle Brandt Corstius – koopt toch maar geen bontmuts


De producer had een nerts op haar hoofd, de geluidsman een wasbeer en de regisseur een bever. We waren op stap in Rusland in het hart van de winter, dus waren zij zo verstandig geweest om een bontmuts te kopen. Ik zat midden in een verhuizing en het enige dat ik in de berg met spullen kon vinden was een flinterdunne muts van H&M, die warm genoeg is voor wat Nederlanders noemen ‘de koudste winter in jaren’, maar lang niet warm genoeg voor de Echte Russische Winter.
Dus gingen wij naar de plaatselijke bontmutsenwinkel. Met een nertsmuts in mijn hand dacht ik al aan de kwade reacties van Nederlandse kijkers. Want bont is moord! Dus kocht ik uiteindelijk een muts van schapenwol en –leer. Want leer is geen moord zoals iedereen weet. Leer groeit ergens aan bomen. Of een koe of een kip doden is minder erg dan een nerts of een zeehond, want die zijn zacht en schattig. Of zoiets.
Met de schapenmuts op ging ik naar een supermarkt om de ingrediënten voor illegale wodka te kopen, die ik die avond met ene Viktor in de Russische stad Vologda ging stoken. Wonderbaarlijk genoeg heb je voor wodka alleen maar suiker en gist nodig (een pakje gist per kilo suiker, voor de geïnteresseerden).
Bij binnenkomst werd gelijk duidelijk waar Viktor zijn zelfgestookte wodka dronk: in het bos, geduldig in de kou wachtend op een dier dat hij neer kon schieten. Viktor was een jager. In de hal hingen diverse nertsen en vossenbontjes, met de pootjes er nog aan. Hij liet mij zijn geweer zien, en stond erop dat ik het probeerde. Toen ik aanlegde vroeg hij mij met het vizier te richten op iemand die in een naburige flat voor het raam stond. ‘Je moet altijd op iets richten,’ was zijn argument.
Hij nam mij mee naar de keuken. Alles op tafel kwam uit het bos: de wodka aangelengd met heerlijke kruiden. De ingemaakte paddenstoelen en augurken. En het piece de resistance: gestoofde elandenlever. Onlangs had Viktor een eland geschoten, en nu stond het kolossale dier op zijn vriezende balkon. ‘Wij eten alles van de eland, tot de ballen aan toe. Dit doe ik uit respect voor de eland.’ En Viktor vervolgde met een lofzang aan de natuur: de bessen in de zomer, de zalm in de herfst, en voetsporen in de verse sneeuw. Toen ik hem vertelde dat er al duizend jaar geen wilde elanden meer door Nederland liepen werd Viktor somber: ‘Wat een barbaars land,’ mompelde hij.

In: Trouw 02-03-2010