Zomergasten top 43. #38

Het Rad van Fortuin is een formule, een format. Alle Raderen van Fortuin, alle formules, zouden op elkaar moeten lijken, maar dat is natuurlijk niet zo. En dat maakt het zo fascinerend. Formats in het buitenland combineren het vertrouwde met het vreemde. Polje Tsjoedes, het Russische Rad van Fortuin heeft ook een rad en een charmante assistente die de letters omdraait, net zoals in Nederland ooit het geval was. Maar daar houden de overeenkomsten op.

In 1990 ging Polje Tsjoedes in de lucht, als een van de eerste spelprogramma's. Net als bij zijn Nederlandse broertje ging het om het raden van woorden en het winnen van prijzen. Maar de afgelopen vijftien jaar is het programma geëvolueerd tot een uniek Russisch programma. De schaamteloze sluikreclame binnen het programma is een duidelijk verschil, maar in een land waar zelfs straatnaambordjes zijn gesponsord verbaast dit niet.

Het huidige Rad van Fortuin gaat niet meer om het raden van woorden, en nog minder om het winnen van prijzen. De woorden zijn simpele vijfletterwoorden, maar in een uitzending van een uur worden er met moeite vier geraden. De score wordt niet bijgehouden, en de prijzen worden weggemoffeld. Alles draait om de kandidaten en de presentator.

Presentator Leonid Jakoebovitsj, die het programma sinds 1991 presenteert, wordt aanbeden door de Russische televisiekijker. Zijn uiterlijk is een kruising tussen Hans Kazan en Ted de Braak. De kandidaten van de uitzending van afgelopen vrijdag kwamen onder meer uit Basjkortostan en Magadan in het Verre Oosten. Een kwam er zelfs uit de voormalige sovjetrepubliek Oekraïne. Voor de vorm werd er even aan het rad gedraaid, en toen kon het echte vermaak beginnen: het geven van cadeaus. Alle kandidaten nemen namelijk iets mee uit hun regio en zetten het op het rad. Daarbij worden alle cadeaus uittentreure toegelicht en besproken. Russen houden van ellenlange gesprekken, en dat is terug te zien in het programma.

Wat begon als een aardigheid is uitgegroeid tot het belangrijkste onderdeel van de show. De oogst van afgelopen vrijdag bevatte onder andere: een vaas, een zelfgebakken taart, een schilderij, skeelers, een Basjkirische hoed (op het hoofd van de presentator gezet), een mand met bier, een complete honingraat, hapjes gemaakt in de fabriek van een van de deelnemers (plus fles wijn 'van de directeur'), een keu ('We hebben gehoord dat u van biljarten houdt, meneer Jakoebovitsj'), een vossenbontje en vier enorme vijfliter-weckflessen met ingemaakte kersen.

De kandidaat uit Oekraïne maakte het helemaal bont: zij zette een mand met jonge eendjes, een dood speenvarken en een fles zelfgemaakte wodka op het rad.

Waar iedereen natuurlijk een slokje van nam. En passant kwamen twee kinderen van kandidaten opdraven om een liedje te zingen en een versje te zeggen, proberend het gekwaak uit de mand met eendjes te overstemmen. Toch een verschil met onze vroegere RTL-versie. Moeilijk voor te stellen: Hans van der Togt die een glas zelfgebrouwen wodka achterover slaat terwijl op het rad een dood varken rondjes draait.

(deze tekst stond eerder in Trouw)